Slijedi obnova goraždanske spomen štamparije

NOVO GORAŽDE – Arheološka istraživanja, koja su po odobrenju Republičkog Zavoda za zaštitu kulturno istorijskog i prirodnog naslijeđa iz Banja Luke, obavili stručnjaci muzeja „Hercegovina“ iz Trebinja i „Semberija“ iz Bijeljine, potvrdila su dosadašnja saznanja da je prva štamparija na prostorima BiH, a druga na Balkanu, koja je od 1519. do 1523. godine radila u porti crkve Svetog Đorđa u Donjoj Sopotnici kod Novog Goražda, bila smještena u tadašnjim manastirskim odajama.

Podsjećajući da arheolozi još od 2000-te godine prate konzervatortske radove, u posljednjem ratu porušene crkve u Donjoj Sopotnici, Milijana Okilj, načelnik Odjeljenja za kulturno istorijsko naslijeđe Republičkog Zavoda za zaštitu kulturno istorijskog i prirodnog naslijeđa iz Banja Luke je podsjetila da se radi o izuzetnom kulturno istorijskom objektu, sa crkvom izgrađenom 1446. godine, čiji je zadužbinar bio Herceg Stefan Vukčić Kosača, dodavši da je priprata dograđena u 16-tom, a zvonik u 19-tom vijeku.

-Ovo je praktično prvi korak u arheološkom istraživanju, koja će se sigurno nastaviti, što će biti prilika da se otkriju novi ostaci srednjevjekovnog živoga ovdašnjeg manastira, izjavila je Okiljeva na konferenciji za štampu organizovanoj povodom završetka arheoloških radova.

Ona je najavila da predstoji preventivna zaštita arheoloških ostataka, a potom i njihova konzervacija.

Ivana Grujić, direktor muzeja „Hercegovina“ iz Trebinja, istakla je značaj ovih radova kojima je konačno potvrđena lokacija Goraždanske štamparije u srednjevjekovnim manastirskim odajama, a Snježana Antić, arheolog muzeja „Semberija“ iz Bijeljine brojnim novinarima predstavila je vrijedne nalaze u 12 grobnica i temeljima ostataka manstirskog kompleksa.

Paroh crkve Svetog Đorđa, jerej Mihajlo Andrić izrazio je zadovoljstvo uspješnim završetkom arheoloških radova, najavljujući ubrzane aktivnosti na obnovi srednjevjekovne ćirilićne štamparije, kako bi se 2019. godine na dostojan način obilježio jedinstven jubilej, 500 godina od njenog osnivanja.

On je potvrdio da je o ovim nalazima informisan i novoizabrani Mitropolit dabrobosanski, Gospodin Hrizostom, koji očekuje uspješan nastavak radova.

Zamjenik načelnika opštine Novo Goražde, Arsenije Mirković, izrazio je očekivanja da će se u obnovu Goraždanske štamparije, pored lokalne zajednice, uključiti nadležno ministarstvo Vlade Republike Srpske, kao i brojni pravoslavni vjernici, uključujući i iseljene Srbe u Kičineru, u Kanadi, koji su svojim prilozima značajno pomogli obnovu crkvenog zdanja u Donjoj Sopotnici.

Srednjevjekovnu ćiriličnu štampariju u Donjoj Sopotnici osnovao je Božidar Goraždanin, donijevši iz Mletaka za to vrijeme najsavremeniju opremu, na kojoj su monasi 1519. godine štampali Služabnik (Liturgiju), 1521. godine Psaltir i 1523. godine Molitvenik.

Pod najezdom Turaka štamparska oprema je nakon toga premještena u Trgovište, u Rumuniji.