Sjećanje na žrtve u Starom Brodu i Miloševićima – Izložbom i knjigom protiv zaborava

VIŠEGRAD – Sjećanje na 75-godišnjicu stradanja preko 6000 Srba iz opština Sarajevsko-romanijske regije, Olova, Han-Pijeska, Rogatice i sela višegradske opštine ispod Sjemeća koji su na stravičan način u selima Stari Brod i Miloševići, 15-tak kilometara nizvodno Drinom od Višegrada, u proljeće 1942. pobile ustaše „Crne legije“, počelo je sinoć, utorak, 22. marta, u večernjim časovima u galeriji Doma kulture u Višegradu.

U prepunoj galeriji prisutnih građana Višegrada i susjednih opština, među kojima je bio i jedan broj preživjelih iz golgote u kanjonu Drine i njihovih potomaka, te brojnih namjernika među kojima je bio i predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske Milomir Savčić, prvo je otvorena izložba pod nazivom „Stradanje srpskog naroda od Sarajeva do Starog Broda“, čiji su autori protojerej Dragan Vukotić i slikar hadži Branko Nikitović iz Višegrada.

Na 16 velikih panoa, riječju i slikom, prikazano je stradanje preko hiljadu žrtava masakra koji je išao od Sarajeva, preko Ramianije i Devetaka do Starog Broda i Miloševića u kojim je kulminiralo 22. marta, na Mladence kada je nabujala Drina nosila i žive i mrtve uglavnom nejač, žene, djecu, starce i starice.

Izložba je, reče ovom prilikom protojerej Dragan Vukotić, pokretnog karaktera i tokom godine biće porikazana u svim opštinama odakle su žrtve stradale u ovim selima na lijevoj obali Drine.

Ovaj zloči, rekao je još protojerej Dragan Vukotić, decenijama je bio zataškavan, prikrivan i zaboravljan. O njemu se nije smjelo govoriti u poslijeratnom periodu. Mučenička smrt hiljade nevinih tog proljeća 1942. nije zabilježena ni u jednom istorijskom udžbeniku, nema ga ni na jednoj mapi stradanja i tako je do danas iako po prvi put imamo priliku da pišemo sami svoju istoriju, kada imamo svoje prosvjetne odbore u kojima su pripadnici našeg naroda, ali za stradanja u Starim Brodu i nekim drugim mjestima još nema mjesta u novojoj istoriji. .

Uz otvaranje izložbe, skupu u Višegradu, obratio se i Dušan Bastašić, jedan od autora izložbe „Moje Jadovno“ koji je ukazao na značaj ovakvih manifestacija za istinu o stradanju Srba diljem zloglasne NDH i pozvao nadležne institucije u Republici Srpskoj od državnih do naučnih da ovom pitanju posvete više pažnje. Zaborav je drugo ubijanje žrtava, a to je Srbima svojstveno, rekao je on.

Pored otvaranja izložbe veče posvećeno stradanju Srba u kanjonu Drine iskorišteno je i za promociju trećeg dopunjenog izdanja „ Stari Brod – Zaboravljeni
zločin“.

Cilj je, reče priređivač knjige Aleksandar Savić, da se otrgne od zaborava jedan od najstrašnijih zločina u Drugom svjetsdkom ratu o kome se skoro ništa decenijama nije znalo ni pisalo, a na njemu je iskazano toliko mržnje prema srpskom narodu od strane drugih naroda da to pojedini psiholozi porede sa ludilom.

Sjećanje na zločin u Starom Brodu, koji teritorijalno pripada opštini Rogatica, zarad lažnog bratstva i jedinstva skrivan je i minimiziran punih 66 godina, odnosno do 27. jula 2008., kada je u ovom malom selu na inicijativu sveštenika Srpske pravoslavne crkve iz Višegrada podignuto i osvećeno prigodno spomen-obilježje u okviru koga je i spomen kapela u kojoj je danas, 22. marta, na Mladence, održana Sveta liturgija kao duhopvni sastanak sa stradalim u ovom području i Parastos za sve znane i neznane.