Sjećanje na čuvenu Gučevsku četu

Uz međunarodne Dane poginulih tokom Drugog svjetskog rata današnji 8. i sutrašnji 9. maj

ROGATICA – Bijasmo ljubav u srcu ovog kraja i klasje zlatno jednog olujnog ljeta.

Neka sad sloboda našim glasom pjeva: za zemlju ovu pade i Gučevska četa.

Ovo je epitaf na granitnom spomeniku koji u selu Gučevo kod Rogatice čuva sjećanje na poginule borce čuvene Gučevske čete Romanijskog partizanskog odreda koju je iznjedrio ovaj pitami kraj rogatičke opštine tokom Drugog svjetskog rata. Kako su 8. I 9. maj Dani poginulih u ovom ratu uz njih i priča o ovoj jedinici iz NOB-e.

Pošto je sa odlaskom starine Dušana Samardžića u septembru 2014. za svojim saborcima na onaj svijet, u opštini Rogatica nema više ni jednog Gučevljanina, i partizana uopšte, da uživo priča o Gučevskoj četi i ostalim koji su se drznuli da „otmu vatru slobode i da je ljudima daruju“, kazuje spomenik u ovom selu na domak Rogatice. Bilo ih je, piše na njemu, 150 u toj 1941. Seljaci od komandira do zadnjeg borca. Kraj rata 1945. nije dočekalo ni polovina. Ostali su ostali na gori Romaniji, na Sutjesci, na Šekovićima, Majevici i desetinama drugih bojišta. Svoje kosti pomiješali su sa zemljom i pokazali da su jedno: ljudi – zemlja – sloboda.

A kako su ginuli i o tome govori monumentalni spomenik u njihovom rodnom selu, koga je, narod ovog kraja podigao 2. avgusta 1972. godine. Među njima je osam puta po dva brata, dva puta po tri, dva puta po četiri – Cerovići i Karišici, i pet braće Radonjića. Tu je i dvanaest jedinaca u majke i oca čije su se kuće time zatrle, jer su u najvećem broju bili mladi i neoženjeni.

Spomenik u Gučevu sa česmom iz čije tri rore danonoćno teče bistra i hladna planinska vode, uz mladu borovu šumu čine zajednički kompleks oko koga se prije posljednjeg rata godinama okupljao narod našeg kraja. Dolazila je Romanija listom, Sarajevo, Gornje Podrinje i iz mnogih drugih mjesta i krajeva u kojim su se sticajem različitih okolnosti našli Gučevljani i Rogatičani. Vraćano je sjećanje na slavne dane i borbe Gučevljana Milisava Cerovića, seljaka, a prvog komandira njihove čete, koji je život položio na oltar slobode već krajem avgusta 1941. Sjećali smo se i prvoboraca našeg kraja braće Jovana i Milovana Jovičića, Drage Karišika i drugih boraca. Na njih je i slavne borbe Gučevske čete podsjećao i tada živi Gučevljan, narodni heroj Ratko Jovičić sve do smrti 1991, priča Rade Frganja, koji kao „taze“ penzioner još živi u rodnom selu.

Svojevrsni popis poginulih saboraca iz Gučevske čete prisjećao se i Simo Karišik, koji se našao među onih 50-tak koji su preživjeli i staračke dane okončao u Zadru. On je zabilježio da je 1941. poginulo 6 boraca. Među njima najstariji su bili Mirko Karišik sa 45 i prvi komandir čete Milisav Cerović sa 36 godina, a najmlađi 22-godišnji Marko Planinčić. Četrdeset druge poginulo je 7 Gučevljana. Među njima je i 16-godišnji Drago Frganja.

Prema Siminoj evidenciji 1943. za Gučevsku četu bila je katastrofalna. Poghinulo je čak 27 boraca. Među njima su Radomir Jovičić, Gojko Frganja i Spasoje Cerović koji su imali svega 17 godina, ali i Milan Planinčić sa 49, Đorđo Samardžić sa 47, Ljubisav Nerić sa 43 i tako redom pomiješani iskustvo i mladost ginulo je za vraćanje otete slobode i život dostojan čovjeka, kazivao je Simo.

Nakon posljednjeg rata mnogo toga se prominjenilo. Prestalo je okupljanje u znak sjećanja na Gučevsku četu. Zub vremena dobro je nagrizao i spomenik i spomen česme, a zbog snjegoloma uveliko je prorijeđena i borova šuma kojas čini cjelinu ovog mjesta pijeteta. Manja građevinska intervencija bila je na osvježenju slova epitafa i imena poginulih, kazuje Rade Frganja, jedan od rijetkih Gučevljana koji još žive u ovom lijepom i pitomom selu između Zmijnice na jednoj Koma i Koštice na drugoj strani, u kojem se crvene krovovi kuća i drugih pomoćnih objekata po voćnjacima koje čekaju da se obrežu i sa njih skine mahovina.

Rade i ostali Gučevljani ne gube nadu da će se kod nadležnih probuditi savjest i da će se i spomenicima iz NOB-e vraćati pijetet i kad su u pitanju posjete i održavanje. Jer, pa i to su u najvećem broju bili Srbi i ginuli za slobodu svoga naroda?!