Zaštita prirodnih i drugih znamenitosti RS – Parkovi prirode najbolje rješenje [FOTO]

ROGATICA – U izdanju Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske svjetlo dana nedavno je ugledala publikacija sa naslovom: „Mokranjska Miljacka, Prača, Tara i Tišina“. Radi se o fotomonografiji kojom je predstavljeno pet najnovijih zaštićenih područja koja su realizovana u sklopu projekta „Podizanje i očuvanja biološke raznovrsnosti kroz uspostavljanje i efikasno upravljanje zaštićenim područjima i izgradnju kapaciteta za zaštitu prirode u BiH“ koji je podržan kroz GEF i UNE Pprojekte od kojih su tri zašićena područja i dva u procesu proglašenja.

Time će se u Republici Srpskoj, rečeno je u uvodniku publikacije, broj od dosad zaštićenih područja znatno povećati i još više doprinijeti da Republika Srpska poveća svoju specifičnost po raznovrsnosti živog svijeta i kao takva se ističe u cijeloj Evropi.

Odlikuje ih povoljan geografski položaj na Balkanu na kojem se prostire kroz kontinentalnu, planinsku, submediteransku pa jednim dijelom i meditertansku klimu. Ovo područje obiluje velikim diverzitetom i endemizmom biljnog i životinjskog svijeta i bogatstvom kulturno-istorijskog naslijeđa.

Dobar primjer za sve to je park prirode „Prača“ koga je svojom odlukom 1. aprila ove godine proglasila Vlada Republike Srpske i ustupila na upravljanje Šumskom gazdinstvu (ŠG) „Sjemeć“ u Rogatici.

Park „Prača“ se prostire na površini od 4.067 hektara dolinom rijeke Prača na području opštine Rogatica. Njegove osnovne vrijednosti čini klisurasto-knjonska dolina rijeke Prača sa brojnim podzemnim oblicima karstnog reljefa.

Najznačajniji podzemni horizontalni oblik karstnog reljefa je pećinski sistem Govještica koji sa dužinom od 9.870 metara predstavlja najdužu pećinu u Republici Srpskoj. Tu je i pećina Banja Stijena sa bogatim i raznovrsnim pećinskim nakitom irefugijalni karakter kanjona Prače sa znatnim prisustvom značajnog broja endemičnih i reliktnih vrsta i čini ga jednim od centara florističkog, vegetacionskog i ekosistemskog biodiverziteta, kaže se o odluci o proglašenju ovog parka prirode.

Primjera radi, ovdje je registrovano 85 vrsta ptica, 13 vrsta životinja sisara i tri vrste riba – potočna pastrmka, lipljan i peš, a ne rijetko pojavi se i klijen, škobalj, mrena, pliska i kapitalni primjerci mladice, koje su se mrijestile posebno na dijelu vodotoka Prače od stare hidroelektrane „Slaviša Vajner Čiča“ u Mesićima do Duba.

Što se tiče kulturno-istorijskog naslijeđa u i oko Parka „Prača“ su ostaci grada Borač i srdnjevijekovna nekropola sa stećcima Varošišta i Lađevine, sa više stećaka koji zavrijeđuju veliku pažnju ljubitelja starina svih nivoa i karaktra.

U ŠG „Sjemeć“ kome je park prirode „Prača“ povjeren na upravljanje uveliko se spremaju da uspješno odgovore povjerenom zadatku. Već je imenovan koordinator poslova do stavljanja parka na noge. Ova lijepa ali odgovorna obaveza pripala je diplomiranom inženjeru šumarstva Nebojši Šubara koji reče da je već urađen Program za sprovođenje mjera upravljanja parkom u kome su utvrđeni opšti i posebni ciljevi upravljanja u skladu sa pozitivnim domaćim i međunaodnim kriterijumima zaštićenih prirodnih dobara iz kategorije V kakav je park prirode „Prača“, kao najbolje rješenje za ovu oblast.

Programom, koga su uradili eminentni stručnjaci u ovoj oblasti, utvrđene su dvije zone parka. Prva sa 690 hektara površine spada u II stepen zaštine, a preostalih 3377 hektara spada u treći stepen zaštite sa elementima koje traže zakonski i drugi propisi.

Sve ovo, reče još Nebojša Šubara, traži i finansijsku podršku. Samo za provođenje mjera iz Programa trebaće skoro 120.000 maraka. U ovom iznosu nisu plate i drugi troškovi čuvara šuma koji padaju na teret „Sjemeća“. Ostale troškove zajednički trebalo bi snesu budžet Republike Srpske, lokalna zajednica i drugi zanineresovani subjektikoji su po prirodi poslova zaduženi da se brinu o zaštiti prirodnog i kulturnog naslijeđa.