Saborovanje porodice Planojević iz Mrkonjića kod Borika – Sjećanje na pretke i tradiciju

ROGATICA – Porodica sa prezimenom Planojević u opštini Rogatica ima u nekoliko sela, ali i u samoj Rogatici. Ipak, najbrojnija je u zaseoku Mrkonjići između Borika i Sjeverska. Hroničari, poput Jelisija-Ješe Novakovića u knjizi „Višegradska župa i borička visoravan“, zapisali su da su Planojevići pošli iz Pozderčića u Višegradskoj župi (desna strana Drine) i prvo došli u Blažujevića na Boričkoj visoravni (lijeva strana Drine). Nakon kraćeg zadržavanje u Blažujevićima krajem 18 vijeka slijedio je odlazaki u Mrkonjiće u kojim su svili gnijezdo iz koga se kasnije ispilila brojna i poznata porodica koja je umnogome obilježila borički kraj.

Zasluga za to, je prije svega, rečeno je ovih dana na prvom saboreovanju porodice, rodonačelnika Vase, rođenog oko 1815, koji je radi crne puti dobio nadimak „Čađo“, koji se oženio sa Anetom Cvijetić, i dobili sinove Andriju i Neđu uz koje je počela rasti i porodica sa omjerom sinovi – kćer 2:1, ali i ekonomsko jačanje, posebno u količini zemljišnog posjeda i svim drugim poljoprivrednim aspektima. Na livdama Planojevića u godinama pred Drugi veliki rat kosilo je i do 250 kosaca, od kojih 150 Srba i 100 muslimana.

Vasin sin Neđo sa suprugom Savkom Đerić, imao je 13 djece, ali su, zbog umirnja u dječijem dobu, odrasla svega četvoro – dva sina: Vaso (drugi) i Mile, i dvije kćerke – Jelka i Mileva.

Ovaj drugi Vaso, koji je očevo ime dobio radi „uroka“ i „zaustavljanja“ umiranja djece, rođen je 1883. i bio je, zapisao je Ješa Novaković, a poznato je to i nekim ovovremenskim generacijama, jedan od najpoznatijih i najpriznatijih Planojevića. „Malo je školovan, ali je bio vrlo intgeligentan i preduzimljiv čovjek. Seljak, dobar domaćin i poljoprivrednik, humanista i čak političar, jer je bio dugogodišnji predsjednik opštine Borike i poslanik u skupštini Kraljevine Jugoslaije. Njegovom ne malom zaslugom izgrađena je i 1910. godine osvećena crkva na Borikama i osnovna škola u Sjeversku i mnogo što-šta drugog u ovom kraju“.

Mudrost čika Vase, koji je ovozemaljski život okončao u 92 godini 1975, i u tome što je iz porodice Planojević, koja je pred početak Drugog svjetskog rata imala dva dućana i dvije kafane, preko 100 hektara obradive zemlje od koje je komunistička vlast poslije rata otela 50 hektara, i što je preko 30 Planojevića završilo fakultet ili neku drugu visoku školu. Iz porodice Planojević je i prvi inženjeg sa boričkog platoa Vasin sin Radivoje, jedan od prvih ljekara, Milutin, Milov sin, je iz ove porodice i tako redom do sveštenika, ekonomista i poljoprivrednih i šumarskih inženjera.

Među njima je i sveštenik, prota, Jovo (1936.) koji je besjedio na ovih dana održanom prvom susretu članova ove velike porodice čije je okupljanje počelo u njihovim Mrkonjićima. Uz nešto malo domaćina koji još žive u rodnim Mrkonjićima, došli Planojevići iz Rogatice i više mjesta u Srbiji, iz Herceg Novog, ali i Kanade i Amerike. Došle sa muževima i bivše Planojevićke. Među njima je i trenutno najstarija u cijeloj porodici – Koviljka (Vuković), sa sinom Nemanjom, kćerkom Slavicom i zetom Bojom, koja je pri kraju 96-te u još dobrom zdravstvenom stanju. Dokaz: na pragu 100-te, kad su se svi malo „zagrijali“, odigrala je i kolo sa svojim mlađim Planojevićima. Došlo je i dio snaha koje su doprinijele jačanju brojnog stanja u porodici Planojević. „Kapiten“ im je bila Novka (85) Marijanović, koja je imala zadatak da kao snaha, udata za sina Panteliju-Pantu, najviše godina opslužuje svekra Vasu (drugog) i njegove brojne prijatelje među kojim je bilo i crkvenih veliko dostojnika i političara između dva svjetska i poslije Drugog rata u kom periodu je on i dalje ostao gazda, ugledan i cijenjen domaćin i čovjek.

Na porodičnom groblju, brojnoj okupljenoj rodbini, kod groba njihovog rodonačelnika Vase, prvog-Čađe, prota Jovo održao nadahnutu besjedu u kojoj je imenom, napamet, bez gledanja u zabilješke, poimenično spomenuo većinu predaka porodice kojim su odali poštu prisluživanjem svijeća zadušnica.

Poslije odavanja pošte srodnicima na porodičnom groblju, druženje Planojevića nastavljeno je i završeno na Borikama u zgradi adaptirane stare osnovne škole koja se nalazi u porti boričke crkve čijem otvaranju je početkom 20. vijeka puno doprinijela i porodica Planojević preko Vase drugog i njegovog brata Mila sa kojim su sve do pred sam Drugi svjetski rat činili porodičnu zadrugu sa više od 20 članova, mađu kojim je bilo najviše djece.

Ovom prvom saborivanju bilo je prisutno preko 70 Planojevića i ostalih srodnika. Uz iće i piće evocirana svećanja na srodnike kojih više nema, ali i razgovrano o tome gdje su i kako žive pojednici iz porodice uz žaljenje što se svi nisu mogli odazvati pozivu da dođu na viđenje u njihove Mrkonjiće i na Borike. Na kraju, sve je začinjeno muzikom i pjesmom od grupe muzičara za ovu priliku posebno angažovane.

Dočekali dobrovoljce

Iako su stigli do dobojskog logora, braća Vaso i Mile Planojević uspjeli su da se živi i zdravi vrate kući u Mrkonjiće i na kraju Prvog velikog rata dočekaju Srbe solunske i druge dobrovoljce iz ovog kraja kojih je prema raspoloživim podacima bilo preko 150 i pružili im prvu materijalnu i drugu podršku. Taj gest mnogi nikad nisu zaboravili i godinama poslije se prepričavao.