Bolna praznina između lukova Ćuprije

VIŠEGRAD – Ove građevinske sezone konačno bi trebalo da Razvojna agencija Turske “Tika” počne sanaciju oštećenog mosta Mehmed-paše Sokolovića, koji se od 2007. godine nalazi na Uneskovoj listi zaštićenih spomenika svjetske kulture.

Ćuprija na Drini, građena od 1571. do 1577. godine, trpjela je razna oštećenja, ostala skoro netaknuta u vrijeme velikog povodnja 1896. godine, ali je djelimično prvo rušenje doživjela 1914. godine, kada su austrougarski vojnici minirali njena dva stuba.

Ovih dana objelodanjena je jedna do sada manje poznatih ili neobjavljenih fotografija Ćuprije, koju je snimio austrougarski fotoreporter i sačuvana je u arhivama u Beču.

Na fotografiji snimljenoj sa lijeve obale Drine nalazi se prizor prepolovljenog starog mosta, čiji odsječeni dijelovi, kako je napisao Ivo Andrić, “bolno teže jedan ka drugom”.

Stara fotografija pokazuje i austrougarske vojnike koji su sajlama “premostili” prazninu između rasječenih lukova Ćuprije i uz pomoć primitivnih dizalica prebacuju nekakve predmete sa jedne na drugu obalu.

Fotografija nepoznatog autora izuzetno je vrijedna, jer se na njoj vide i dijelovi starog Višegrada na desnoj obali rijeke, kuće građene karakterističnim planinskim stilom – prekrivene šindrom, kao i ostaci srednjovjekovnog grada vlastele Pavlovića.

O rušenju stubova stare građevine pisao je i Ivo Andrić u romanu “Na Drini ćuprija”. Jedan od likova ovog književnog djela Alihodža gleda u miniran most.

“Kapija je bila na svom mestu, ali odmah iza kapije most je bio prekinut. Sedmog stuba na mostu nije bilo, između šestog i osmog zijala je praznina kroz koju se u kosoj perspektivi nazirala zelena rečna voda. Od osmog stuba dalje most se opet nastavljao i išao do druge obale – gladak, pravilan, beo, kakav je bio juče i oduvek”, napisao je Andrić.

Roman, za koji je Andrić dobio Nobelovu nagradu za književnost, završava se rečenicom: “Na uzbrdici koja vodi na Mejdan ležao je Alihodža i izdisao u kratkim trzajima”.

“A tamo dole je razoren most – grozno, dušmanski presečen po polovini”, zapisao je Andrić.

Ćuprija je još jednom minirana 1943. godine. Izdržala je i nalet ispuštene vode sa Hidroelektrane “Višegrad” u aprilu 1992. godine.

Poslije svakog udara od ljudske ruke ćuprija je ponovo popravljana. Pa je zato poznata Andrićeva misao da je “život neshvatljivo čudo koje se neprestano troši i osipa, a traje večno kao na Drini ćuprija”.